لیزر درمانی چیست؟ کاربردها ، مزایا و عوارض

لیزر درمانی چیست؟

لیزر به بخشی جدایی ناپذیر از پزشکی مدرن تبدیل شده است و برای درمان مشکلات زیبایی و سلامتی استفاده می شود. لیزر درمانی به ویژه در جراحی پلاستیک، مشکلات پوستی و دندانپزشکی مفید است. در طول لیزر درمانی، پزشکان با پرتوهای نور پر انرژی و بسیار متمرکز کار می کنند. در ابتدا پزشک طول موج، شدت، زمان تکانه و فرکانس پالس لیزر را طبق هدف درمان تنظیم می کند. سپس دستگاه را به سمت قسمت‌هایی از بدن که قرار است تحت درمان قرار گیرند، هدایت می‌کند، جایی که شات لیزر روی پوست اعمال میشود. از لیزر درمانی برای درمان مشکلات سلامتی و زیبایی استفاده می شود و  بسته به تنظیمات، می تواند اثرات فیزیکی مختلفی در بافت ایجاد کند که بر این اساس، به چندین روش لیزر درمانی تقسیم می شود.

چه روش های لیزر درمانی وجود دارد؟

اساساً چهار روش لیزر درمانی وجود دارد:

1- فرسایش لیزری (ablation): اصطلاح فنی ابلیشن به برداشتن بافت بدن اشاره دارد. به عنوان یک قاعده، پزشک برای این منظور از لیزر به اصطلاح CO2 استفاده می کند. پالس های نور آن به لایه های بالایی پوست نفوذ کرده و باعث تبخیر بافت می شود. لیزر درمانی ابلیشن به عنوان مثال برای از بین بردن چین و چروک، اسکار، زگیل یا خال مادرزادی مناسب است.

2- انعقاد لیزر: این روش عمدتاً در چشم پزشکی، به عنوان مثال در برخی بیماری های شبکیه چشم استفاده می شود. پرتوهای لیزر به بافت نفوذ کرده و قسمت هایی از آن را از بین می برند. سپس سیستم ایمنی بدن (فاگوسیت‌ها) کار از بین بردن بقایای مرده و التیام زخم را انجام می‌دهد.

3- لیزر اپیلاسیون: از لیزر درمانی می توان برای رفع دائمی موهای زائد نیز استفاده کرد. پزشک معمولاً برای این کار از لیزر مادون قرمز استفاده می کند. پالس های نور آن تا عمق پنج میلی متر در پوست نفوذ می کند. رنگدانه ملانین موجود در مو، تکانه های نور را به سلول های مجاور منتقل می کند. در آنجا اشعه ها به گرما تبدیل می شوند و فولیکول های مو از بین می روند. در نتیجه موهای موجود میریزند و موهای جدید دوباره رشد نمی کنند. نتایج بلندمدت عمدتاً روی موهای تیره تر قابل دستیابی است.

4- فتوتراپی با لیزر: این روشی برای درمان التهاب و علائم ساییدگی مفاصل است. همچنین گفته می شود که فتوتراپی با لیزر به درمان آلرژی، درد حاد و ادم کمک میکند. پزشکان با پرتوهای لیزر با دوز بالا کار می کنند که متابولیسم را در بافت همبند تحریک می کند. این منجر به فعال شدن فرآیندهای مختلف بیوشیمیایی در سلول ها می شود، به این معنی که بیماری، سریع تر بهبود می یابد.

انواع متفاوت لیزرها در لیزر درمانی

اساساً لیزرها را می توان به دو دسته فرسایشی و غیر سایشی تقسیم کرد. اولی قادر به تبخیر لایه های بالایی پوست است که منجر به بازسازی قوی پوست می شود و به بافت زیرین آسیب نمی رساند. دومی فقط سلول ها را با پرتوهای نوری موج کوتاه یا بلند گرم می کند. علاوه بر این تمایز در نحوه عملکرد، پزشکان سیستم های لیزر را بر اساس محیط لیزر مورد استفاده دستگاه، عمق نفوذ پالس ها به پوست و شدت تابش نیز طبقه بندی می کنند.

سه نوع لیزر به طور خاص در پزشکی استفاده می شود:

لیزر فرکشنال: اصطلاح فرکشنال (جزء به جزء) از این واقعیت ناشی می شود که نور این لیزر به هزاران پرتو کوچک تقسیم می شود. پزشکان این نوع را به دو دسته تقسیم می کنند. لیزری که اصطلاحاً فراکسل (Fraxel)نامیده می شود غیر سایشی است و خطر عوارض جانبی کمتری دارد. بنابراین برای بیماران جوان تر گزینه مناسبی است و عمدتاً برای اصلاح اسکارها و چین و چروک های جزئی استفاده می شود. در مقایسه، اثر فرسایشی لیزر CO2 کلاسیک، عمیق‌تر به بافت نفوذ می‌کند و بنابراین برای زخم‌های مشخص و شیارهای پوستی مناسب است. با این حال، خطر عوارض بیشتر است و بهبودی بیشتر طول می کشد.

لیزر CO2 فرکشنال: لیزر CO2 فرکشنال یک اختراع نسبتاً جدید است. پرتوهایی با طول موج بسیار بالا ساطع می کند که حتی به عمیق ترین لایه های پوست می رسد. این فناوری به ویژه برای درمان چین و چروک های شدید صورت و آفتاب و همچنین آسیب ساختاری شدید به بافت مناسب است. این لیزر برای افراد بین 40 تا 70 سال و همچنین برای افرادی که رنگ پوست تیره تر دارند مناسب است.

لیزرهای با شدت بالا: همانطور که از نام آن پیداست، این تکنیک با پالس های نوری بسیار قوی کار می کند که با انرژی بسیار زیادی بر بافت اثر می گذارد. اشعه به نقاط درد عمیق نفوذ می کند بدون اینکه گرما به بافت آسیب برساند. لیزر درمانی با شدت بالا به ویژه در ارتوپدی برای تغییرات دردناک و التهابی در اندام ها مفید است. در مقایسه با لیزر درمانی معمولی، لیزر با شدت بالا، به نتایج قابل توجه و قابل مشاهده سریعتر منجر می شود.

یک جلسه لیزر درمانی چگونه است؟

ابتدا معمولاً از یک عینک ایمنی برای بیمار استفاده می شود. توجه شود که ناحیه تحت درمان باید تمیز و عاری از مواد آرایشی باشد. در صورت لزوم، پزشک قبل از شروع لیزر درمانی، از یک کرم خنک کننده و بی حس کننده استفاده می کند که می تواند هرگونه احساس گرما و درد خفیف را کاهش دهد.

لیزر درمانی بسته به هدف اصلی متفاوت عمل می کند. از آنجایی که اغلب برای پوست استفاده می شود، در اینجا روی روش درمان چین و چروک و اسکار تمرکز می کنیم. معمولاً از لیزرهای CO2 برای این موارد استفاده می شود، اما شدت تابش می تواند متفاوت باشد. ابتدا پزشک دستگاه لیزر را تنظیم می کند. دستگاه دارای اپتیک فوکوس است، به طوری که پالس های نوری که به صورت دستی توسط پزشک ایجاد می شود، تنها بر ناحیه ای که باید درمان شود تأثیر می گذارد. سپس پزشک با دقت بالاترین لایه های پوست را با لیزر برمی دارد، اما به بافت عمیق تر آسیب نمی رساند. او مخصوصاً مراقب اسکار (جای زخم) است و اطمینان حاصل می کند که سطح پوست تا حد ممکن صاف است. سپس زخم را با کرم مخصوص می پوشاند.

مدت زمان لیزر درمانی را نمی توان به صورت کلی بیان کرد. این بستگی به هدف درمان و وسعت ناحیه مورد نظر دارد. یک جلسه معمولا در عرض ده تا سی دقیقه تمام می شود. با این حال، برای دستیابی به نتیجه مطلوب، اغلب چندین جلسه ضروری است.

بیشتر بخوانید:  نتایج یک تحقیق درباره تاثیر لیزردرمانی روی مشکلات پوستی

بعد از لیزر درمانی چه نکاتی را باید در نظر بگیرم؟

پس از لیزر درمانی، معمولاً می‌توانید بلافاصله به فعالیت‌های معمول خود بازگردید. قرمزی یا تورم خفیف پوست در عرض حدود یک روز خود به خود ناپدید می شود. در صورت مشاهده هر گونه عوارض جانبی یا سایر ناهنجاری ها، بهتر است مستقیماً با پزشک خود تماس بگیرید.

بعد از لیزر درمانی مجاز به انجام چه کارهایی نیستم؟

آنچه پس از عمل مجاز نیست به ناحیه درمان بستگی دارد. به عنوان یک قاعده، قسمت های آسیب دیده بدن نباید در سه تا شش ماه اول پس از لیزر درمانی در معرض اشعه ماوراء بنفش قوی باشند. به همین دلیل آفتاب گرفتن زیاد و استفاده از سولاریوم ممنوع است. حتی در زیر نور آفتاب، حتما باید کرمی با فاکتور محافظتی بالا در برابر آفتاب بزنید.

نتایج و عوارض احتمالی لیزر درمانی

چه زمانی نتایج لیزر درمانی قابل مشاهده است؟

نمی توان دقیقاً پیش بینی کرد که چه زمانی اولین پیشرفت ها را احساس می کنید و می بینید. تعداد جلسات لازم بستگی به این دارد که هدف درمانی شما چیست و پزشک از کدام لیزر استفاده می کند. به عنوان مثال، چین و چروک های کوچک روی صورت، اغلب پس از یک نوبت از بین می روند، در حالی که چین و چروک های بزرگتر معمولاً به دو تا سه بار استفاده نیاز دارند. در مورد آکنه یا اسکار، ممکن است چندین هفته طول بکشد تا اولین نتایج ظاهر شوند. همچنین، با آنکه حذف دائمی موهای زائد با استفاده از لیزر باعث می شود که برخی از موها پس از یک بار لیزر از بین بروند، ممکن است تا دوازده جلسه برای رسیدن به نتایج مطلوب لازم باشد.

چه خطرات و عوارضی با لیزر درمانی ممکن است ایجاد شود؟

با اینکه لیزر درمانی به طور کلی کم خطر و ملایم است، مانند هر درمان پزشکی، بروز عوارض جانبی خاص ممکن است. بلافاصله پس از جلسه لیزر، ممکن است متوجه قرمزی، تورم و خارش در ناحیه تحت درمان شوید – این علائم طبیعی هستند و معمولاً حداکثر پس از 24 ساعت خود به خود از بین می روند. اما عواقب جدی تری نیز ممکن است رخ دهد. اینها شامل سوختگی، اختلالات رنگدانه، لایه برداری پوست، عفونت زخم و خونریزی جزئی است. در موارد نادر، پوست به دلیل پرتوهای لیزر قوی، زخم می شود.

آیا لیزر درمانی درد دارد؟

لیزر درمانی یک روش درمانی کم درد است. بیمار، اشعه های لیزر را به صورت گرما، جریان الکتریکی یا سوزن سوزن شدن، احساس می کند. اگر خیلی حساس هستید، می توانید از پزشک بخواهید که پماد بی حس کننده را روی قسمت هایی از بدنتان که باید لیزر شود بزند. پس از پایان جلسه، ممکن است دچار سوزش، تورم و قرمزی پوست شوید. با این حال، اینها معمولاً در عرض یک روز خود به خود ناپدید می شوند.

مزایای لیزر درمانی چیست؟

لیزر درمانی یک روش درمانی همه کاره، کم خطر و ملایم است که برای بسیاری از بیماران تنها گزینه محسوب میشود. بر اساس مطالعات فعلی، لیزر درمانی در حدود 75 درصد از بیماران نتایج خوبی ایجاد می کند. مدت زمان ماندگاری آنها بسته به هدف درمان متفاوت است. هنگامی که چین و چروک ها یا جای زخم ها اصلاح می شوند یا موهای زائد برداشته می شوند، اثر معمولاً برای چند سال باقی می ماند. در صورت لزوم می توانید لیزر درمانی را هر چند وقت یکبار که دوست دارید تکرار کنید.

لیزر درمانی در مقایسه با روش های درمانی جایگزین مزایای متعددی دارد. این روش به هیچ وجه نیاز به برش ندارد و بنابراین یکی از روش های غیر تهاجمی است. به دلیل تأثیر سطحی کاملاً روی بافت، از درد و عوارض تا حد زیادی جلوگیری می شود و لیزر درمانی را حتی برای افراد حساس و کودکان نیز مناسب می کند. پزشک همچنین می تواند تابش را به گونه ای تنظیم کند که نور دقیقاً در جایی که باید اثر کند. این بدان معنی است که نواحی اطراف بدن آسیب نمی بینند.

به منظور طولانی تر شدن نتایج، می توانید اطمینان حاصل کنید که تا حد امکان سالم زندگی می کنید. این شامل یک رژیم غذایی متعادل، ورزش کافی و مصرف کم سیگار و الکل است. برای محافظت از پوست در آینده، همیشه باید از کرم هایی با محافظت در برابر اشعه ماوراء بنفش بالا در هنگام تابش نور خورشید استفاده کنید.